Çin, Uygur isyanını yine kanla bastırdı!

tarafından EzgiCan Ptsi Tem. 13 2009, 12:58

Çin'in Doğu Türkistanlı Uygurlara baskı politikaları Urumçi'de yine isyan çıkardı. Çin'deki bir fabrikada öldürülen iki Uygur için adalet talebiyle yürüyen Uygurların üzerine gelişigüzel ateş açıldı. Resmi rakamlara göre en az 140 ölü, 800'den fazla yaralı var. Pekin isyandan Rabia Kadir'i suçluyor

URUMÇİ - Çin’in kuzeyinde Pekin’in ‘Sincan Özerk Bölgesi’ (Yeni toprak) diye andığı Doğu Türkistan’daki Uygurlara baskı ve şiddet politikasına isyan yine kanla bastırıldı. 26 Haziran’da Şaoguan kentindeki bir fabrikada Çinli Hanların başlattığı kavgada iki Uygur’un ölmesi ve diğer Uygurların barakalara sürülmesini protesto için Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’de gösteri yapanlara polis silahla müdahale etti. En az 140 kişi öldü, 828 kişi yaralandı. Uygur kaynakları ölü sayısının aslında açıklanandan çok daha fazla olduğunu söylerken, Türkiye’deki Doğu Türkistan Kültür Ve Dayanışma Derneği Genel Başkanı Seyit Tümtürk ise ölü sayısının 500’ü aştığını iddia etti.
Bağımsızlık talepleri yıllardır tarifi zor zulümlerle bastırılmış Doğu Türkistan’da isyanın ateşini devletin ülkenin güneyindeki Guangdong eyaletinin Şaoguan kentinde iki Uygur’un öldürüldüğü kavgaya yaklaşımı çaktı. Fabrikada işten atılan bir Han’ın altı Uygur’un iki Han’a tecavüz ettiği dedikodusu üzerine Uygurlara saldırılar oldu. İki Uygur’un öldüğü, 81’i Uygur 120 kişinin yaralandığı kavga sonrası yönetim 600 Uygur işçiyi geçici barınaklara taşıdı. Buna öfkelenip adalet isteyen 3 bin kadar Uygur, önceki gün Urumçi’de protestoya kalkışınca polisle karşı karşıya kaldı. Silahlı müdahaleyle gösteri isyana dönüştü. Polis müdürü Liu Yaohua, ölü sayısını 140, yaralı sayısını 828 olarak verdi. Liu’ya göre olaylarda 190’ı otobüs, 10’u taksi ve ikisi polis aracı 261 taşıt yakıldı, 203 dükkân ve 14 ev hasar gördü. Liu, yüzlerce kişinin gözaltına alındığını söyledi. Uygurları sorumlu tutan yetkilere göre, göstericiler araçları ateşe verip dükkânların camlarını indirdi ve yoldan geçen Hanlara saldırdı.

‘Hanlara saldırdılar’
Sincan Valisi Nur Bekri şiddetten Amerika’da sürgünde yaşayan Dünya Uygur Kongresi lideri Rabiye Kadir’i sorumlu tutup “Rabiya tahrik amacıyla 5 Haziran’da Çin’de insanlarla telefonda görüştü. Web siteleri tahrik amacıyla kullanıldı” dedi. Dünya Uygur Kongresi sözcüsü Alim Seytof ise, şiddetin sorumlusunun devlet olduğunu belirterek “Uygur gençler barışçıl protesto için toplandığında silahlı 1000 polis gelişigüzel ateş açtı. Her isyanda Kadir’i suçlamak da Çinli geleneği” yanıtını verdi. “Uluslararası toplumu Çin’i kınamaya çağırıyoruz” diyen Seytof, polisin öğrenci yurtları ve konutları dolaşıp gözaltı avı başlattığını da ekledi. Seytof protestocuların tek isteklerinin adalet, dil ve kültürleriyle yaşam biçimlerine saygı olduğunu vurguladı.
Çinli tanıklar ise sadece protestocuları suçlayan açıklamalar yaptı. Bir kadın, başlangıçta öğrenci yürüyüşü gibi gözüken protestonun bir anda şiddete dönüştüğünü söyleyip “Uygurlar taşlarla araçlara saldırdı. Sadece Hanlara saldırdılar. Yerde kanlar içinde yatan çok sayıda insan gördüm.” Çin devlet kanalı CCTV birbirine sarılan yaralı iki Çinli kadın, kaldırımda tekmelenen bir kadın, devrilen ya da yanan araçların görüntülerini dünyaya servis ederken, bölgenin internet eşimi ve cep telefonları kapatıldı. Twitter ve YouTube gibi paylaşım siteleri de engellendi. Yine de sürgündeki Uygurlar Çin polisinin sokakta estirdiği şiddetin görüntülerini internete taşıdı. Kaşgar, Çengi ve Turpan kentlerinde kontrol noktaları kurulsa da olayların Kaşgar’a sıçraması önlenemedi. Doğu Türkistan benzer isyanları 1997 ve 1990’da yaşamıştı.

Türkiye: Sorumlular bulunsun
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, geçen haftaki Çin ziyaretinde Urumçi’ye de uğramışken, Türk Dışişleri dün Pekin’den olayların sorumlularının en kısa zamanda bulunması ve adaletin tecelli etmesini beklediklerini açıkladı