Dünden Bugüne Türkçe

tarafından hayal_et Ptsi Haz. 08 2009, 17:58

Bütün diller tarihi bilinemeyen karanlık bir dönem geçirmiş, zaman içinde
gelişip değişerek günümüze kadar gelmiştir. Türkçe?nin temeli Çuvaşça ve
Yakutça adı verilen iki lehçeye dayanır. Bu lehçelerin ortaya çıkmasından
önce her dil gibi bilmediğimiz bir karanlık dönemi mevcuttur. Yaşam
şartlarının zorluğu, iklim koşulları nedeniyle Orta Asya?ya göç edilince
Göktürkçe ve Uygurca olarak bu lehçeler değişime uğramıştır. Orta Asya
dönemine ait bilinen sözlü edebiyat ürünleri sagu, sav, destan ve koşuk
olmuştur. Çeşitli nedenlerle çekilen sıkıntılar ve doğa olayları saz
eşliğinde koşuklarda anlatılmıştır. Bu dönemdeki eserler sözlüdür,
anonimdir, dörtlükler halinde manzum olarak yazılmıştır. Halkın konuştuğu
dille yazılmış, halk içinden çıkmış ürünler olduğu için Halk Edebiyatı
olarak da bilinir.

İklim koşulları nedeniyle Orta Asya?dan göç eden Türkler
doğuya ve batıya ayrılınca Türkçe de Doğu Türkçe?si, Batı Türkçe?si diye
ikiye ayrıldı. Doğuya gidenler Uygurca?yı benimsediler. Bunlara Kıpçaklar,
Gagavuzlar, Kırımlılar, Özbekler, Türkmenler denmiştir. Batıya göç edenler
Araplarla karşılaştığı sırada Araplar İslamiyet?i yaymak için Çinlilerle
mücadele içindeydiler. Türklerin de kendilerine bir yerleşim yeri bulmaları
gerekiyordu. Bu nedenle savaşa girmeden İslamiyet?i kabul ettiler ve
dilimize Arapça sözcükler girmeye başladı. Halk, yeni bir dili öğrenme ve
bunu hayatına da uygulama zorluğu içerisine girdi. Bu olaydan en çok
etkilenen kısım aydınlar oldu. Kendi özbenliğini kaybetmekten korkan ve
kültürlerini yaşatmak isteyen aydınlar geçiş dönemi denilen bu dönemde dört
büyük eser yayınladılar: Kutadgu Bilig, Atabet?ül Hakayık,Divan-ı Hikmet,
Divan-ı Lügat-it Türk?tür. Bu eserlerin içinde en önemlisi Divan-ı Lügat-it
Türk?tür. Bu eser ilk Türkçe sözlük özelliği taşır. Araplara Türkçe?yi
öğretmek amacıyla yazılmıştır. Ayrıca Orta Asya dönemine ait sagulara,
savlara sözlüğün sonunda yer verilmiştir. Bu da o dönem hakkında bize ışık
tutan önemli bir kaynak olmuştur.

Divan Edebiyatı?na giriş İslamiyet?in kabulü neticesinde konuşma dilimize
Arapça, Farsça, Türkçe karışımı Osmanlıca dilinin girmesiyle başlar. Bu
dönemde dilde ağırlaşma yaşanmış, aydınlar da bu doğrultuda eser verince
halk ve aydın arasında derin bir uçurum oluşmuştur. Divan Edebiyatı?yla
birlikte her medeniyete geçişte bu kopukluğun etkileri görülür. Bu
edebiyatın özü Türkçe ama şekli Arapça?dır.
Osmanlı Devleti gerileme dönemine girmiş ağır toprak kayıpları verirken
yıkımı önlemek için değişik fikirler söyleniyordu. Tanzimat?ın ilanıyla bir
parlamento açıldı ve padişahın yetkileri ilk kez sınırlandırıldı. Toplum
için sanat yapma fikrinin ortaya çıkmasıyla dilde sadeleşme yaşanmaya
başlandı. Toplum sorunları ele alındı. Şinasi ve Namık Kemal dönemin önemli
isimleridir. Birinci Tanzimat Dönemi ilkler dönemi olarakta bilinir. Çünkü
Şinasi tarafından ilk tiyatro eseri (Şair Evlenmesi),1860 yılında ilk özel
gazete (Tercüman-ı Ahval) yazıldı. Namık Kemal?in ?Vatan Yahut Silistre?
eseri sahnelenen ilk oyundu. Ve bu oyun büyük tepkilere yol açtı. Padişah
parlamentoyu kapattı. Sonra 38 yıl süren bir baskı dönemi başladı. Bu
dönemde İkinci Tanzimat, Fecr-i Ati, Milli Edebiyat ortaya çıktı.
Baskılardan çekinildiği içn metafizik, toplum sorunları, tarih işlendi. Ama
siyasi konulara yer verilmedi.

Baskı döneminden sonra eski Türk Edebiyatı tarzına dönüş yapıldı. Bu dönem
Milli Edebiyat dönemi denildi. Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Mehmet Emin
Yurdakul dönemin önemli yazarlarıdır.
Birinci Dünya Savaşı?nın başlamasıyla edebiyat yine bir değişime uğradı.
Kurtuluş Savaşı sırasında halk mücadelesini anlatan yazılar yazıldı. Bu
dönemde göze çarpan iki önemli yazar vardır. Biri Yakup Kadri
Karaosmanoğlu, diğeri de önceleri Amerikan Mandası fikrini benimseyip
******?le tanışınca bu fikre şiddetle karşı çıkıp, bizzat mücadelede yer
alan Halide Edip Adıvar?dır. Milli Mücadele sonunda Osmanlı Devleti
parçalandı ve bağımsızlık uğruna verilen savaş Cumhuriyet?in ilanıyla
sonuçlandı. Dil doğal olarak yine bir değişime girdi. Harf ve Dil
Devrimi?yle dil daha da sadeleşti. İnsanlar arasında okuma-yazma ornı
artmaya başladı. Türk Dil Kurumu kurulmasıyla yeni sözcükler türetilmeye
başlandı ve dil bugünkü halini aldı. Tabi bu, dilin gelişiminin
tamamlandığı anlamına gelmiyor. Dil, sürekli bir devinim halinde olduğu
için gelişip değişmeye devam edecektir.

Güzin Beker
200322013